Głównym celem ww. ustawy jest obrona polskich przedsiębiorstw, miejsc pracy i konsumentów przed negatywnymi skutkami COVID-19.
Tarcza Antykryzysowa 4.0. wprowadza wiele istotnych zmian. W niniejszej publikacji przedstawimy Państwu zagadnienia z punktu widzenia przedsiębiorcy – a oto najważniejsze z nich.
Umorzenie mikropożyczki z urzędu
Jedną z najważniejszych zmian jest zawarcie zapisu, że umorzenie pożyczki w kwocie 5.000 zł nastąpi z urzędu. Przedsiębiorcy, którzy skorzystali z tej formy pomocy, nie będą musieli składać żadnych wniosków o jej umorzenie. Urzędy pracy będą samodzielnie weryfikować, czy przedsiębiorca nadal prowadzi działalność gospodarczą, do czego był zobowiązany. Przepisy mają moc wstecznie obowiązującą, więc osoby, które otrzymały pożyczkę dla mikroprzedsiębiorców przed wejściem w życie tej ustawy również skorzystają z jej zapisów.
Dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych
Tarcza Antykryzysowa 4.0. wprowadza dopłaty do oprocentowania jako część odsetek należnych bankowi. Dofinansowanie obejmuje jedynie część oprocentowania należnego bankowi:
-
mikroprzedsiębiorcy, mali i średni przedsiębiorcy – 2 punkty procentowe,
-
pozostali przedsiębiorcy – 1 punkt procentowy.
Oprocentowanie naliczane będzie według stawki określonej w umowie kredytu z dopłatą, z zastrzeżeniem, że nie może być wyższe niż średnie oprocentowanie pozostałych kredytów obrotowych udzielanych przez bank. Dopłaty będą wypłacane bankom, które zawarły z Bankiem Gospodarstwa Krajowego umowę o współpracy z nowo utworzonego Funduszu Dopłat do Oprocentowania.
Umowy kredytu z dopłatą będzie można zawierać do 31 grudnia 2020 r. Dopłaty będą wypłacane za okres nie dłuższy niż 12 miesięcy od zawarcia umowy kredytu z dopłatą. Niemniej jednak, z dopłat mogą skorzystać tylko te firmy, które nie mają zaległości w spłacaniu rat.
Dopłaty nie stanowią przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stanowią natomiast pomoc publiczną dla przedsiębiorcy.
Wakacje kredytowe
Zmianami zostaną objęte umowy kredytowe zawarte przed dniem 13 marca 2020 r. oraz takie, których spłata przypada później niż na 6 miesięcy po 13 marca 2020 r. Na wniosek kredytobiorcy bank zawiesza spłatę zarówno części odsetkowej, jak i części kapitałowej raty. Zawieszenie może trwać maksymalnie trzy miesiące od daty dostarczenia wniosku do banku. Przez ten okres kredytodawca nie może pobierać żadnych innych opłat związanych z kredytem i zawieszeniem spłaty, za wyjątkiem ubezpieczenia kredytu. W ciągu 14 dni od otrzymania wniosku kredytobiorcy, bank musi powiadomić go o tym, że wniosek dotarł. Musi go również poinformować o wysokości opłat z tytułu ubezpieczenia. Okres kredytowania przesunie się o okres zawieszenia płatności. Jeżeli kredytobiorca ma więcej niż jeden kredyt, to musi wybrać jeden, w którym skorzysta z wakacji kredytowych.
Zasiłek opiekuńczy
Ustawa wprowadziła zapisy, które umożliwiły wydłużenie okresu pobierania przez rodziców zasiłku opiekuńczego do dnia 28 czerwca 2020 roku. Było to o tyle istotne, że w okresie od 25 maja do 28 czerwca zasiłek opiekuńczy dla rodziców nie miał podstawy prawnej.
Zmiany dla pracodawców i pracowników
Tarcza Antykryzysowa 4.0. doprecyzowuje też przepisy o pracy zdalnej, zaległym urlopie i pozwalające zawiesić odpis na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.
Określenie zasad wykonywania pracy zdalnej
Możliwość wykonywania pracy zdalnej może zostać polecona pracownikowi, który posiada umiejętności i możliwości do wykonywania takiej pracy. Narzędzia i materiały potrzebne do wykonywania pracy zdalnej oraz obsługę logistyczną ma zapewniać pracodawca. Pracownik może użyczać swoich materiałów i narzędzi o ile wszystkie dane, informacje i tajemnice przedsiębiorstwa będą odpowiednio chronione i zabezpieczone. Na polecenie pracodawcy pracownik wykonujący pracę zdalną ma obowiązek ewidencjonować wykonywane czynności: opis czynności, datę i czas jej wykonywania. Ewidencja prowadzona jest w formie i z częstotliwością określoną przez pracodawcę.
Urlopy wypoczynkowe
W okresie epidemii z powodu COVID-19 pracodawca może udzielić pracownikowi, w terminie przez siebie wskazanym, bez uzyskania zgody pracownika i z pominięciem planu urlopów, urlopu wypoczynkowego niewykorzystanego przez pracownika w poprzednich latach kalendarzowych, w wymiarze do 30 dni urlopu, a pracownik jest obowiązany taki urlop wykorzystać. Pracodawcy, zleceniodawcy, zamawiający zyskają uprawnienie do jednostronnego wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji obowiązującym po ustaniu danego stosunku prawnego.
Dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników z FGŚP
Jedną z kluczowych – z perspektywy pracodawców – zmian wprowadzonych Tarczą Antykryzysową 4.0. było przyjęcie nowych zasad dla uzyskania subsydiów płacowych. Nowo wprowadzony w art. 15gg instrument daje możliwość skorzystania z dofinansowania do wynagrodzeń pracowników, na których pracodawcy dotychczas nie skorzystali w ogóle lub w pełni z dofinansowania.
Zapis przewiduje możliwość otrzymania dofinansowania do wynagrodzeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przez te podmioty, które pomimo spadku obrotów gospodarczych w następstwie COVID-19, nie zdecydowały się na objęcie pracowników przestojem ekonomicznym lub przestojem wynikającym z art. 81 Kodeksu pracy albo obniżeniem wymiaru czasu pracy. Pracodawca ma bowiem możliwość uzyskania pomocy z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wyłącznie w przypadku, gdy takowej jeszcze nie uzyskał w odniesieniu do tych samych pracowników w zakresie takich samych tytułów wypłat na rzecz ochrony miejsc pracy. Przepis ten wyraźnie wyłącza możliwość korzystania z nowego rozwiązania przez pracodawców, którzy otrzymują świadczenia na rzecz ochrony miejsc pracy na innej podstawie, niezależnie od tego, czy pochodzą one z dofinansowania przyznawanego na podstawie art. 15g, czy są wsparciem udzielanym przez starostę.
Przedsiębiorcy, którzy uzyskali dofinansowanie z FGŚP są zobowiązani do powiadamiania na piśmie w terminie 7 dni dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy o zmianie mającej wpływ na wysokość wypłacanej transzy środków. Nie ma już obowiązku comiesięcznego składania obszernego oświadczenia na temat stanu zatrudnienia i wynagrodzeniach pracowników.
Wysokość odpraw
Przedmiotowa ustawa przewiduje też ograniczenie wysokości odpraw, odszkodowań oraz świadczeń o podobnym charakterze przewidzianych do wypłaty na wypadek ustania stosunku pracy. Jeżeli w trakcie obowiązywania stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego, wystąpił spadek obrotów gospodarczych (o 25 % w ciągu miesiąca lub 15 % w ciągu dwóch miesięcy) lub istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń (o co najmniej 5 % w ciągu miesiąca), pracodawca ma prawo do obniżenia wysokości odprawy. Przepisy dotyczące wysokości świadczenia pieniężnego stosuje się odpowiednio do umów zlecenia, innych umów o świadczenie usług, umowy o dzieło albo w związku z ustaniem odpłatnego pełnienia funkcji, z wyłączeniem umowy agencyjnej.
Wysokość odprawy, odszkodowania lub innego świadczenia pieniężnego wypłacanego pracownikowi w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, jeżeli wypłacenie świadczenia zostało przewidziane w przepisach, nie może przekroczyć dziesięciokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę tj. kwoty 26.000 zł.
Wrogie przejęcia
Zapisy Tarczy Antykryzysowej 4.0. mają chronić polskie firmy przed przejęciem ich przez firmy, które będą wykorzystywać ich trudną sytuację, wywołaną przez epidemię. Ochroną będzie objęty przedsiębiorca, u którego w ciągu jednego z dwóch ostatnich lat obrotowych przychód ze sprzedaży towarów i usług w Polsce przekroczył 10 milionów euro. Inwestorzy, którzy chcą nabyć daną firmę, będą musieli o tym powiadomić Prezesa UOKIK. Jeżeli tego nie zrobią grozi im kara do 50 milionów złotych lub pozbawienie wolności od 6 miesięcy do 5 lat.
Przepisy nie dotyczą podmiotów mających swoją siedzibę (w chwili zgłoszenia lub w okresie dwóch lat przed jego złożeniem) na terenie „państwa członkowskiego” – państwo, które jest członkiem Unii Europejskiej, stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub należy do OECD. Kontroli podlegać będzie nie tylko wejście w stosunek dominacji (czyli m.in. posiadanie bezpośrednio lub pośrednio większości głosów w organach podmiotu lub posiadanie wpływu na decydowanie o kierunkach działalności tego podmiotu); lecz także „znaczące uczestnictwo”.
Uproszczone postępowanie restrukturyzacyjne z większymi uprawnieniami dla wierzycieli
Przedsiębiorca może samodzielnie uruchomić szybką restrukturyzację bez konieczności występowania do sądu. Wystarczy, że zawrze umowę z jednym z doradców restrukturyzacyjnych do dnia 30 czerwca 2021 roku, przygotuje propozycje układowe oraz spis wierzytelności, spis wierzytelności spornych i przekaże je nadzorcy układu oraz obwieści w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, że otwiera postępowanie o zatwierdzenie układu.
Wnioski do ZUS tylko w formie elektronicznej
Wszystkie wnioski kierowane do ZUS w związku z tarczą antykryzysową takie jak: zwolnienie z opłacania składek, wypłata świadczenia postojowego, udzielenia ulgi w spłacie należności będą składane tylko w formie elektronicznej przez PUE-ZUS.
Świadczenie postojowe
Przyznanie świadczenia postojowego zmienia nieco założenia do przyznania tego świadczenia. Zmodyfikowany został zapis art. 15zq ust. 1, z którego wynika, że osobie prowadzącej działalność gospodarczą: przed zmianą: “przysługuje świadczenie postojowe, jeżeli nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu” po zmianie: “przysługuje świadczenie postojowe”.
Po zmianie przepisów, świadczenie postojowe będzie przysługiwało osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów Prawa przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, która posiada inny tytuł do ubezpieczeń społecznych, pod warunkiem że osoba ta podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Oczywiście przedsiębiorca będzie musiał spełniać pozostałe warunki zapisane w ustawie. Wniosek o świadczenie postojowe dla przedsiębiorcy należy złożyć przez PUE-ZUS na formularzu RSP-D.
Zmiany w przepisach podatkowych
Możliwość odliczenia darowizn
W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w art. 52n ust. 1 dodano pkt 4, w którym zapisano, że przedsiębiorcy będą mogli odliczyć od przychodu darowizny na rzecz domów matek, noclegowni, domów pomocy społecznej, schroniskom dla osób bezdomnych. Takie odliczenie będzie również możliwe jeżeli taka darowizna została dokonana od 01 stycznia do 31 maja 2020 r. na rzecz organizacji pożytku publicznego w zeznaniu rocznym, która następnie przekazała darowiznę podmiotom, o których mowa powyżej. Od podstawy obliczenia podatku odliczeniu podlegają również darowizny rzeczowe, których przedmiotem są komputery przenośne będące laptopami lub tabletami, przekazane od dnia 01 stycznia 2020 r. do dnia 30 września 2020 r. na rzecz placówek oświatowych i organizacji pożytku publicznego. Z możliwości odliczenia darowizn mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy opłacają podatek dochodowy na zasadach ogólnych według skali podatkowej i podatkiem liniowym, jak również ryczałtem ewidencjonowanym.
Zmiana w uldze na złe długi w PIT
Ustawa wprowadza możliwość skorzystania z ulgi na złe długi przez wierzyciela po upływie 30 dni od terminu płatności zobowiązania a nie po 90 dniach. Dzięki temu będzie można zaliczkę na podatek dochodowy zapłacić od dochodu pomniejszonego o nieuregulowaną zapłatę za fakturę, rachunek, umowę.
Zmiana dla podatników opłacających kartę podatkową
Przedsiębiorcy, którzy opłacają kartę podatkową, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej z powodu COVID-19 nie mają obowiązku zawiadamiania naczelnika urzędu skarbowego o rozpoczęciu i zakończeniu przerwy w prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.
Zdalne kontrole podatkowe
Za zgodą przedsiębiorcy kontrola lub czynności kontrolne mogą być dokonywane za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej lub operatora pocztowego jeżeli jest taka możliwość przy uwzględnieniu charakteru prowadzonej działalności gospodarczej.
Nowy JPK_VAT
Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami wejście w życie nowego pliku JPK_VAT zostało przesunięte z dnia 01 lipca 2020 r. na 01 października 2020 r.
Kary za wady produktów w kosztach podatkowych
Jeżeli przedsiębiorca zapłacił kary umowne i odszkodowania z powodu wady dostarczonych produktów, wykonanych robót i usług oraz jeżeli zwłoka w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoka w ich usunięciu powstała w związku ze stanem zagrożenia epidemiologicznego lub stanem epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19 kary i odszkodowania mogą być ujęte w kosztach uzyskania przychodów.
Certyfikat rezydencji
Tarczą Antykryzysową 4.0 wprowadzono zapis, że w przypadku certyfikatu rezydencji niezawierającego okresu jego ważności jeżeli kolejne dwanaście miesięcy upływa w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19, płatnik przy poborze podatku uwzględnia ten certyfikat przez okres obowiązywania epidemii oraz przez okres 2 miesięcy po jej odwołaniu. W tym okresie będzie można posługiwać się również kopią tego certyfikatu.
Apl. adw. Monika Kalus
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 19 czerwca 2020 roku o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz. U. z 2020 r., poz. 1086).
